amerikan doları ne demek?

Amerikan doları veya Birleşik Devletler doları (; sembol: $; kod: USD), 1792 Para Yasası ile yürürlüğe girmiş, Amerika Birleşik Devletleri'nin resmî para birimidir. Dünya ticareti üzerinde en yaygın kullanılan para birimi olmasıyla da bilinir.¹ Muhasebe, ticaret ve vergilendirme problemlerinin çözümü için 100 cente (¢) ve 1000 mille (₥) bölünmüştür. 31 Ocak 2019 itibarıyla dünyada dolaşımda yaklaşık 1,7 trilyon Amerikan doları olduğu tahmin ediliyor.² Bu miktarın 2/3'ü ABD dışındadır. Bazı ülkeler Amerikan dolarını kendi resmî para birimleri olarak kullanmakta, bir kısım ülkede fiili tedavüldeki (de facto currency) para birimi, Britanya denizaşırı ülkelerinde ise tek para birimi olarak kullanılır (Britanya Virjin Adaları ve Turks ve Caicos Adaları).

Tarih

Yeni kıtada kâğıt para dönemi 1600'lü yılların sonlarında İngiliz kolonilerinde askeri maliyetleri karşılamak içim basılan banknotlar ile başlamıştır. İlk banknot 1690 yılında Massachusetts Körfezi Kolonisi'nde basılarak dolaşıma çıkmıştır. Kağıt para çıkarma yöntemi diğer Kolonilerce de kısa sürede benimsenerek yaygınlaşmıştır.

ABD Kongresi, 1781 yılında yeni hükûmetin mali operasyonlarına destek olmak amacıyla, Philadelphia'da bulunan The Bank of North America'yı ilk ulusal banka ilan eder. 1792'de kabul edilen Tedavüle Para Çıkarma Kanunu ile ABD Darphanesi kurulur ve federal para sistemi çerçevesinde her birinin değeri altın, gümüş veya bakır üzerinden saptanan farklı değerdeki madeni paraların basımına başlanır.

1785 yılında ABD Kongresi Doları ABD'nin para birimi olarak kabul eder. Federal hükûmet ülke genelinde ilk kâğıt parayı 1861 yılında dolaşıma çıkarır. İç Savaşı finanse etmekte zorlanan Kongre ABD Hazinesine faiz getirisi olmayan vadesiz banknot ihraç etme yetkisi verir. Bu banknotlara, renkleri dolayısıyla "yeşil" adı takılır.

1913'te çıkarılan Amerikan Merkez Bankası Kanunu, Amerikan Merkez Bankasını (Federal Reserve Bank) ülkenin merkez bankası ilan eder. Banka, Amerikan Merkez Bankası Banknotları (Federal Reserve Notes) adlı yeni bir parayı dolaşıma sunar. "Tanrıya Güveniyoruz" (In God We Trust) ibaresi tüm banknotlar üzerinde kullanımı 1955'te kanunla zorunlu kılınmıştır.

Önemi

Dolar, ülkelerin merkez bankalarında tutulan rezerv miktarlarına bakıldığında hala 1. derece önemini korumaktadır. Bununla birlikte özellikle Çin ve Rusya merkez bankalarının başını çektiği bir kısım ülke merkez bankaları, rezervlerinde bulunan Dolar'ın bir kısmını Avro ile değiştirmeyi gündeme getirmektedir.

Madenî paralar

Resim		Değeri	Bilgi
Ön yüz	Arka yüz	Ön yüz	Arka yüz
		1¢	Abraham Lincoln
		5¢	Thomas Jefferson
		10¢	Franklin D. Roosevelt
		25¢	George Washington
		50¢	John F. Kennedy
		$1	Sacagawea'nin çocuğu Jean Baptiste Charbonneau ile profili

Banknotlar

Değer	Ön yüzü	Arka yüzü	İlk seri	Son seri	Dolaşım
Bir dolar			1963 serisi	2017A serisi	Yaygın
İki dolar			1976 serisi	2017A serisi	Sınırlı
Beş dolar			2006 serisi	2017A serisi	Yaygın
On dolar			2004A serisi	2017A serisi	Yaygın
Yirmi dolar			2004 serisi	2017A serisi	Yaygın
Elli dolar			2004 serisi	2013 serisi	Yaygın
Yüz dolar			2009 serisi	2017A serisi	Yaygın

Değer

Fiyatı etkileyen faktör

Borçlanma maliyeti

YIL	Alım Gücü Karşılığı	YIL	Alım Gücü Karşılığı	YIL	Alım Gücü Karşılığı
1774	$0,09	1780	$0,16	1790	$0,11
1800	$0,15	1810	$0,14	1820	$0,14
1830	$0,11	1840	$0,10	1850	$0,9
1860	$0,10	1870	$0,15	1880	$0,12
1890	$0,11	1900	$0,10	1910	$0,11
1920	$0,24	1930	$0,20	1940	$0,17
1950	$0,29	1960	$0,36	1970	$0,47
1980	$1,00	1990	$1,59	2000	$2,09
2006	$2,45	2020	$7.01

USD alım gücü kıyası 1980 baz

Değişim oranları

	1970*	1980*	1985*	1990*	1993	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010
Euro	-	-	-	0,8343	0,8551	0,9387	1,0832	1,1171	1,0578	0,8833	0,8040	0,8033	0,7960	0,7293	0,6791	0,7176	0,6739
Yen	357,6	240,45	250,35	146,25	111,08	113,73	107,80	121,57	125,22	115,94	108,15	110,11	116,31	117,76	103,39	93,68	87,78
İngiliz sterlini	8s 4d	0,44843	0.86134	0,6207	0,6660	0,6184	0,6598	0,6946	0,6656	0,6117	0,5456	0,5493	0,5425	0,4995	0,5392	0,6385	0,4548
Kanada doları	1,081	1,168	1,321	1,1605	1,2902	1,4858	1,4855	1,5487	1,5704	1,4008	1,3017	1,2115	1,1340	1,0734	1,0660	1,1412	1,0298
Meksika pesosu	-	2,80	2,67	2,50	3,1237	9,553	9,459	9,337	9,663	10,793	11,290	10,894	10,906	10,928	11,143	13,498	12,623
Yuan	2,46	1,7050	2,9366	4,7832	5,7620	8,2783	8,2784	8,2770	8,2771	8,2772	8,2768	8,1936	7,9723	7,6058	6,9477	6,8307	6,7696
Hindistan rupisi	-	0,0213	0,024	0,029	0,021	0,021	0,026	0,024	0,027	0,021	0,026	0,021	0,025	0,027	0,021	0,029	0,026
Singapur doları	-	-	2,179	1,903	1,6158	1,6951	1,7361	1,7930	1,7908	1,7429	1,6902	1,6639	1,5882	1,5065	1,4140	1,4543	1,24586
Güney Afrika randı	0,7182	0,7780	2,23435	2,5600	3,2729	6,1191	6,9468	8,6093	10,5176	7,5550	6,4402	6,3606	6,7668	7,0477	8,2480	8,4117	11,73161
<sub>Kaynak: 678910111213</sub>

Bir USD Doları karşılığı birimler not edilen hariç.¹⁴

Kaynakça

Dış bağlantılar

• ABD Doları Darphanesi
• Amerikan Para Sergisi
• Türkiye Bankalarındaki Dolar Mevduatı
• Amerikan doları (banknotlar)

Orijinal kaynak: amerikan doları. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩

3. 1970-1992 . 1980 derived from AUD-USD=1.1055 and AUD-GBP=0.4957 at end of Dec 1979: 0.4957/1.1055=0.448394392; 1985 derived from AUD-USD=0.8278 and AUD-GBP=0.7130 at end of Dec 1984: 0.7130/0.8278=0.861319159 ↩

4. ↩
5. ↩

6. Last 4 years ↩

7. 2005-2002 ↩

8. 2003-2100 ↩

9. 1996-1999 ↩

10. 1993-1996 ↩

11. 1990 ↩

12. https://web.archive.org/web/20081013220337/http://www.rba.gov.au/Statistics/HistoricalExchangeRates/index.html 1970-1992 ↩

13. https://web.archive.org/web/20081003050230/http://intl.econ.cuhk.edu.hk/exchange_rate_regime/index.php?cid=8 1970-1985 Canada, China, Mexico ↩

14. ↩

Kategoriler